1- دیابت:

دیابت یکی از شایع ترین بیماری های ناشی از اختلالات متابولیکی می باشد (14). اگر بدن انسولین کافی تولید نکند یا انسولین ترشح شده به درستی مصرف نشود فرد دچار بیماری دیابت شده است. انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می کند (2، 4 و20). اگرچه دلیل ابتلا به دیابت مشخص نیست اما عواملی مانند چاقی و کم تحرکی ممکن است در بروز دیابت نقش داشته باشند (14).

2- انواع دیابت:

انواع مختلفی از دیابت وجود دارد: دیابت نوع 1، دیابت نوع 2 و دیابت حاملگی(20).

2-1- دیابت نوع 1

دیابت نوع 1 یا دیابت وابسته به انسولین اغلب در کودکان و نوجوانان دیده می شود و علت آن از بین رفتن سلول های مولد انسولین پانکراس است (4). کنترل دیابت نوع 1 با تزریق روزانه انسولین امکان پذیر است. علت دیابت نوع 1 شناخته شده نیست و در حال حاضر نمی توان آن را پیشگیری کرد. علائم این بیماری شامل دفع بیش از حد ادرار (پر ادراری)، تشنگی، گرسنگی دائمی، کاهش وزن، تغییرات بینایی و خستگی است. این علائم ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد (2).

2-2- دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 (غیر وابسته به انسولین یا دیابت بزرگسالان) هنگامی رخ می دهد که بدن دیگر انسولین کافی تولید نکند، یا برای استفاده از انسولینی که می سازد دچار مشکل شود، که باعث بالا رفتن قند در خون می شود. در طول زمان، این امر باعث صدمه زدن به عروق خونی و عصب ها می شود و می تواند به عوارض جدی منتهی گردد. انتخاب یک شیوه زندگی سالم تر می تواند به جلوگیری یا کنترل دیابت نوع 2 کمک کند و بطور محسوسی خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را در شما کاهش دهد (20). علائم دیابت نوع 2 شبیه دیابت نوع 1 است، اما اغلب خفیف تر و کم رنگ ترند. در نتیجه این بیماری ممکن است چند سال پس از شروع تشخیص داده شود، و زمانیکه عوارض آن بوجود آمده است (2). تشنگی غیر عادی، تکرر ادرار، تغییر وزن بدون برنامه ریزی (چاق یا لاغر شدن)، خستگی مفرط یا کمبود انرژی، تاری دید، عفونت های مکرر و یا در محدوده زمانی معین، بریدگی و زخم هایی که دیر خوب می شوند، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست ها و پاها، مشکل در نعوظ از جمله علائم دیابت نوع 2 می باشند (20).

چنانچه یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر درباره شما صدق کند، ممکن است در معرض خطر بروز دیابت نوع 2 باشید: پیش- دیابت، وزن زیاد یا چاقی، سن (افراد 40 سال یا بالاتر در معرض خطر بیشتری قرار دارند)، فشار خون بالا، نداشتن فعالیت بدنی، سابقه دیابت در خانواده، عضوی از جمعیت های قومی از جمله آسیای جنوبی، آسیای شرقی، افراد بومی و سیاه پوست و دارای سابقه دیابت حاملگی (20).

2-3- دیابت حاملگی

دیابت حاملگی، هایپرگلیسمی است با مقدار قند خون بالاتر از حد نرمال، اما پایین تر از مقدار تشخیص دیابت، و در دوران بارداری اتفاق می افتد (2).

چنانچه هر یک از این علائم گفته شده دیابت در شما وجود دارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. کنترل صحیح می تواند از بروز دیابت جلوگیری کرده و عوارض مربوط به این بیماری را به تأخیر بیندازد.

3- دیابت چه عوارضی را به دنبال دارد؟

این بیماری از جدی ترین مشکلات تهدیدکننده سلامت در اغلب کشورها می باشد. امروزه به علت طیف گسترده عوارض غیر قابل برگشت این بیماری از جمله: نارسایی کلیوی، بیماری های قلبی-عروقی، آسیب های عصبی، قطع عضو، از دست دادن بینایی، سکته مغزی و زخم های دیابتی (زخم پای دیابتی)، درمان این بیماری در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به شدت دارای اهمیت می باشد (14).

در ذیل به اختصار به برخی از عوارض دیابت می پردازیم:

1-1- بیماری های قلبی-عروقی

حدود دوسوم افراد مبتلا به دیابت در اثر بیماری های قلبی جان خود را از دست می دهند. اگر فردی دیابت داشته باشد احتمال سکته قلبی او تا 4 برابر بالا می رود. رگ های خونی در بیماران دیابتی در اثر ایجاد پلاکت ها تنگ می شوند، جریان خون کاهش پیدا می کند و خون لخته می شود.

1-2- آسیب های کلیوی

اگر به مدت طولانی دچار بیماری دیابت باشید خطر ایجاد بیماری های مزمن کلیوی از جمله نارسایی کلیوی زیاد می شود. کنترل دیابت، کلسترول و فشار خون باعث کاهش بیماری های کلیوی می شود.

1-3- از دست دادن بینایی

مویرگ های خونی، اکسیژن و مواد مغذی را به شبکیه چشم می رسانند و افزایش قند خون باعث تخریب این رگ های کوچک می شود. به این تخریب که در بیماران دیابتی اتفاق می افتد رتینوپاتی می گویند که باعث از دست دادن بینایی می شود.

1-4- عوارض عصبی

با عدم کنترل دیابت و گذشت زمان قند خون بالا می رود و به اعصاب فرد بیمار آسیب وارد می کند که برگشت ناپذیر می باشد و علائم آن شامل سوزش، بی حسی ، درد و گز گز کردن دست و پاها است.

1-5- زخم های دیابتی :

یکی از مشکلات عمده ی بیماران دیابتی، افزایش حساسیت به عفونت های باکتریایی و ایجاد زخم می باشد، اکثر زخم های دیابتی در پایین پا بوجود می آیند. این عفونت ها باعث بروز زخم هایی با بهبودی سخت می شود که محلی برای ورود پاتوژن ها و یکی از دلایل بستری شدن بیماران دیابتی می باشد. ریشه کن کردن این عفونت ها معمولا دشوار است و گاهی منجر به قطع عضو پا می شود. استافیلوکوکوس اورئوس شایع ترین پاتوژنی است که منجر به عفونت های دیابتی می شود (18). همچنین در بیماران دیابتی تخریب اعصاب می تواند حس پا را از بین ببرد و سخت شدن عروق خونی باعث کاهش جریان خون به پاها شود. در نتیجه روند بهبود و بازسازی زخم دیابتی با مشکل روبرو خواهد شد.

2- زخم پای دیابتی:

زخم پای دیابتی یکی از شایع ترین علل بستری شدن بیماران دیابتی و از جدی ترین مشکلات تهدید کننده سلامت بیمار می باشد. زخم های دیابتی عواقب اقتصادی عمده ای برای جامعه، بیماران دیابتی و خانواده هایشان دارند. همچنین درمان آن ها در سراسر جهان پرهزینه است و باعث بستری شدن طولانی مدت بیمار و نیز در برخی موارد قطع عضو در اندام تحتانی می شود. در آمریکا یک مورد از هر 5 زخم دیابتی، به قطع عضو منتهی می شود (1، 9 و15). اغلب زخم های پا در بیماران دیابتی عفونی شده و پیشرفت بالقوه ای به سمت سلولیت دارد و اگر به سرعت و به طور مناسب درمان نشود، منجر به عفونت خون و گانگرن شده و در نهایت باعث قطع عضو می گردد (6 و16). گانگرن اصطلاحی است که در توافق نامه بین المللی در مورد زخم پای دیابتی گفته شده، و به عنوان یک نکروز پیوسته پوست و ساختار زیرین آن (عضله، تاندون، مفصل یا استخوان) تعریف شده است( 16). گاهی در زخم پای دیابتی قسمتی از پوست بیماران دیابتی از بین رفته و شما می توانید بافت زیرین آن را ببینید. این عارضه می تواند حتی پس از یک آسیب دیدگی خفیف نظیر قرار گرفتن پای برهنه بر روی یک سنگ کوچک هم ایجاد شود.

2-1- انواع زخم پای دیابتی:

زخم های پا را از نظر عمق زخم به 3 درجه تقیسم بندی می کنند.

2-1-1- درجه 1:

زخم های درجه 1 کاملا سطحی بوده و بدون نفوذ به قسمت عمیق تر از درم می باشند.

2-1-2- درجه 2:

زخم های درجه 2 عمیق می باشد و به ناحیه ی زیر درم و ساختار زیر جلدی (شامل عضله و تاندون) نفوذ می کند.

2-1-3- درجه 3:

زخم های درجه 3 تمام لایه های بعدی پا شامل استخوان و یا مفاصل (استخوان باز و ..) را نیز درگیر می کند. (16)

در برخی موارد، زخم پای دیابتی بدتر شده و به شدت عفونت می کند و التیام نمی یابد. به مرور این عفونت گسترش پیدا کرده و به مفاصل و استخوان های مجاور سرایت می کند. در این حالت درمان زخم پای دیابتی حتی با مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک هم دشوار می باشد و تنها راه حل پزشکان، جراحی قسمت عفونی شده و برداشت آن از اندام مربوطه می باشد.

2-2- چگونگی جلوگیری از زخم پای دیابتی:

اين زخم ها سرعت بهبودي كمي داشته و شيوه زندگي، فعاليتهاي اجتماعي، سلامت و كيفيت زندگي بيماران و مراقبان آنها را مختل می کند. همچنین باعث افزايش هزينه هاي پزشكي و پرستاري مي شود. برخي از مطالعات تاكيد مي كنند كه رفتارهای مراقبتی از پا و روش های پیشگیرانه تاثير عمده اي بر پيش گیری از زخم هاي پا دارد و می تواند مشکلات پا را به تعویق بیاندازد (1، 9 و15).

از جمله روش های پیشگیرانه: ( این دستورالعمل ها باید جهت مراقبت از بیمار دیابتی به بیمار و خوانواده آنها داده شود)

هر روز پاهای خود را بررسی نمایید، به پوست خود توجه کنید، پاهای خود را نرم نگه دارید، جوراب و کفش مناسب بپوشید، هر روز پاهای خود را بشویید، ناخن های پا را کوتاه و صاف نگه دارید، از سنگ پامیک یا ساینده های مشابه برای کف پا استفاده کنید (7) و در نهایت بیماری دیابت خود را کنترل کنید (رژیم غذایی، انسولین، ورزش و... ) (12و15).

1-1- اقدامات درمانی

برای جلوگیری از عفونت زخم دیابتی و تسریع بهبود آن باید چند کار را انجام دهید:

1- بسرعت درمان زخم را آغاز کنید: اگر بعد از جراحت و ایجاد زخم میکروب روی پوست بنشیند حتی اگر زخم بسیار کوچک هم باشد عفونت می کند.

2- زخم را تمیز کنید: زخم ایجاد شده را زیر آب بشویید تا آلودگی آن از بین برود. از صابون، آب اکسیژنه یا بتادین برای شستن و تمیز کردن زخم استفاده نکنید زیرا باعث سوزش زخم می شوند. کمی پماد آنتی بیوتیک روی زخم خود بمالید تا عفونت نکند و روی زخم را با گاز استریل، چسب زخم یا پانسمان تمیز بپوشانید. هر روز پانسمان خود را تعویض کنید و اطراف زخم را با صابون بشویید.

3- نزد پزشک بروید: پزشک با معاینه زخم کوچک پوستی از ایجاد مشکلات جدی و خطرناک بعد از آن جلوگیری می کند.

4- روی زخم فشار نیاورید: اگر زخم زیر پا ایجاد شده است تا حد امکان از وارد آمدن فشار به این قسمت جلوگیری کنید تا زخم بهبود یابد. زیرا پای بیماران دیابتی زیاد دچار تاول ، پینه و زخم می شود.

بهبود زخم یک پروسه پیچیده است که در پاسخ به آسیب ایجاد می گردد. پاسخ به آسیب با فعالیت یکپارچه ی بافت های مختلف در ناحیه آسیب دیده آغاز و شامل فرآیند هموستازی، التهاب، تکثیر سلولی و بازسازی است. این فرآیند ها با یکدیگر هم پوشانی دارند و نیاز به تلاش مشترک بافت های مختلف می باشد و شامل تجمع پلاکت ها، لخته شدن خون، تشکیل فیبرین ها، پاسخ التهابی به آسیب و... است (11). چنانچه به دیابت مبتلا هستید نباید از زخم های کوچک و سطحی چشم پوشی کنید زیرا حتی همین زخم ها احتیاج به مراقبت های پزشکی دارند. ایجاد این نوع جراحت ها در افراد عادی مسئله کوچکی است اما اگر به دیابت مبتلا هستید حتما برای درمان آن باید اقدام کنید و اگر از چگونگی مراقبت از زخم های کوچک مطلع باشید از ایجاد عفونت در محل جراحت جلوگیری خواهید کرد. از آنجایی که زخم بیماران دیابتی معمولا روند طبیعی درمان را به خوبی طی نمی کند و التهاب زخم به طور غیر طبیعی افزایش می یابد، میزان تکثیر و رشد باکتری ها بیشتر شده و به مرور توانایی طبیعی بدن برای بازسازی و ترمیم زخم کاهش می یابد (14). بنابراین درمان صحیح و به موقع در این بیماران حائز اهمیت است. از طرفی جلوگیری از قطع عضو نه تنها برای بیمار دیابتی بلکه برای جامعه از لحاظ منافع مستقیم و غیر مستقیم اقتصادی اهمیت ویژ ای دارد (12). قطع عضو سیاه شده بیمار دیابتی در اثر عفونت، درمان قطعی این عارضه نمی باشد و با قطع عضو سیاه شده، عفونت به طور کامل از بدن بیمار تخلیه نمی شود. عفونت نه تنها در موضع سیاه شده بلکه در قسمت بالای این عضو نیز پراکنده شده است. در نتیجه قطع عضو نمی تواند منجر به درمان و بهبودی فرد گردد . برای درمان قطعی این زخم ها بهترین راه بیرون کشیدن تمامی عفونت از بدن بیمار و عضو زخم شده، بدون استفاده از تیغ جراحی و یا تجویز آنتی بیوتیک می باشد.

با توجه به اهمیت موارد گفته شده و عوارض مصرف داروهای شیمیایی و همچنین هزینه ی بالای درمان، یافتن دارویی با حداقل عوارض جانبی و مقرون به صرفه ضروری است (14). درمان قطعی و تضمینی این افراد با کرم الیو و هانی نیکا امکان پذیر می باشد که بر اساس دستور قرآن مجید، احادیث معتبر و کتب مرجع طب سنتی ساخته شده است. کرم الیو و هانی نیکا با نوآوری جدید به شماره 79378 در تاریخ 1392/2/14 ثبت اختراع گردیده است. این کرم بدون به کار گیری تیغ جراحی تمامی عفونت را از موضع زخم و پیرامون آن بیرون کشیده، عضو را عاری از عفونت می کند، جریان خون را به حالت عادی بر می گرداند و سپس ترمیم زخم را انجام می دهد.